MERKEZİMİZDE YAPILAN ZEKA TESTLERİ
Zeka; öğrenme, öğrenilenden yararlanabilme, yeni durumlara uyabilme, yeni çözüm yolları bulabilme kapasitesidir. Öğrenme, hafıza, muhakeme, düşünme, algılama işlevlerini içerir.
Zeka testleri, kişinin genel zeka kapasitesini veya genel zeka kapasitesi ile birlikte kişinin değişik alanlardaki zeka kapasitesini ölçer. Böylece kişinin kapasitesinin güçlü ve zayıf olduğu alanlar tespit edilir. Elde edilen veriler kişinin eğitimini planlarken ve yönlendirileceği alanlar tespit edilirken gözönünde tutulur. Bazı zeka testleri özel öğrenme bozukluğu ve dikkat sorununun tespit edilmesinde de uygulanan testlerdir. Zeka testlerinde sorulan sorular ve puanlama kişinin yaşına göre yapılır.Testi yapan uzmanın yeterli tecrübeye sahip olması durumunda test sonucu 5-8 puan fazla veya eksik çıkabilir. Kişinin yaşı ne kadar küçükse yanılgı o kadar fazladır. Yaş büyüdükçe yanılgı payı azalmaktadır.
Kişinin bulunduğu ortam, gördüğü eğitime ve beyindeki gelişimsel nedenlere, var olan bazı hastalıklarının tedavi edilmesine veya tedavi edilmemesine bağlı olarak ileriki yıllarda bazı kimselerin test puanlarında yaklaşık 20 puanlık değişimler olabilmektedir.
En yaygın olarak yapılan zeka testleri şunlardır.
Wechsler Intelligence for Children-revised (WİSC-R): 6-16 yaş arası çocuklara uygulanan, güvenirliği fazla olan ve bireysel olarak uygulanan bir testtir.
Bu test 1939 yılında yetişkinler için geliştirilmiş, 1955 yılında yenilenmiştir. 1949 yılında David Wechsler tarafından 6-16 yaş arasındaki çocuklar için geliştirilmiştir. 1974 yılında gözden geçirilerek bazı değişikliler yapılmıştır. Sözel ve performans şeklinde iki bölümdür. Her bir bölüm beş alt ve bir yedek testten oluşmaktadır. Kişinin genel zeka , sözel zeka, performans zeka düzeyi ile birlikte, bu iki alanın alt bölümlerindeki zeka kapasitesi ölçülmektedir. Bu test ile kişinin güzçlü ve zayıf olduğu alanlar tespit edilmektedir. Kişinin kapasitesinin güçlü ve zayıf olduğu alanların tespit edilmesi eğitiminin ve meslek seçiminin planlanmasında önemlidir. Bu test özgül öğrenme bozukluğu, dikkat eksikliği olup olmadığının tespit edilmesinde de kullanılan bir testtir. Yaklaşık 60-70 dakika sürmektedir.
Ayrıca, öğrenme bozukluğu olan veya öğrenme bozukluğu olduğundan kuşkulanılan kimselere akademik başarı testleri ve özel yetenek testleri uygulanmaktadır.
Stanfort-Binet Zeka Testi: İki yaşından yetişkinliğe kadar bireysel olarak uygulanan bir testtir. Stanfort Binet ve arkadaşı Theodore Simon tarafından 1905 yılında geliştirilmiştir. Bu test günümüze kadar dört kez gözden geçirilmiştir. Stanford-Binet testinin 15 farklı alt testi bulunmaktadır. Bu alt testler zekanın göstergeleri kabul edilen dört tür zihinsel yeteneği ölçecek şekilde düzenlenmiştir.
Bu yetenekler ; Sözel yargılama, soyut/görsel yargılama, niceliksel yargılama ve kısa süreli bellek.
Küçük çocuklarda yaklaşık 30 dakika, büyüklerde yaklaşık 60- 70 dakika sürmektedir.
Cattel Zeka Testi: Kültürden arınmış bir testtir. Bu nedenle tüm toplumlarda uygulanabilir. 4-7 yaş, 7-14 yaş ve 14 yaş üstüne uygulanan versiyonları mevcuttur. 2- 30 ay arasındaki çocuklara uygulanan formuda vardır.
Porteus Testi: 7,5- 14 yaş arasındaki çocuklara uygulanan ve sözel olmayan bir labirent testidir. Zekanın planlama ve genel yeteneğini ölçer. WİSC-R testine göre güvenirliği düşüktür. İleriyi görme, çeşitli engellerden korunma gibi pratik zeka yeteneğini ölçer. Her zeka grubundaki kişiye uygulanabilir. Fakat; sözel bir test olmadığından özellikle konuşma yeteneği gelişmemiş veya az gelişmiş , WİSC-R, stanfort gibi testleri yapamayan çocuklara uygulanır.
Leiter Uluslararası Performans Testi: İşitme ve konuşma problemi olan 2-18 yaş arasındaki çocukların zeka kapasitesini ölçmek için uygulanan bir testtir.
Bendar Gestalt Görsel Motor Algılama Testi: 5,5- 11 yaş 11 aylık arası çocuklarda görsel motor işlevleri görmek için yapılır. Bu alanda fonksiyon kaybı, gerilemeyi ve geriliği ve organik beyin hasarları konusunda bilgi vermektedir.
Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE) : 0-6 yaş arasındaki çocuklara uygulanan bir testtir.Dil-bilişsel, ince motor, kaba motor, sosyal beceri, öz bakım becerilerini ölçer. Annelere sorularak doldurulur.154 maddeden oluşur.
Denver Gelişimsel Tarama Testi: 0-6 yaş arası çocuklara uygulanır.Okul öncesi çocuklarının sosyal- kişisel, ince motor, kaba motor, dil gelişimini ölçen bir testtir.
Metropolitan Okul Olgunluk Testi: 4-6 yaş arası çocuklara uygulanan bir testtir. Çocuğun okulun gerektirdiği kuralları anlayabilme ve uyabilme, birinci sınıfta öğretilecek şeyleri öğrenmeye hazır olup olmadığını anlamak amacı ile yapılan bir testtir. Çocuğun fiziksel, zihinsel, ruhsal gelişim özelliklerini değerlendirir. Altı alt testten oluşmaktadır. Test sonucu, çocuğun klinik durumu ile birlikte değerlendirilerek bir sonuca varılır. Gerektiğinde diğer testlerde yapılır.
Çocukluk Otizmi Değerlendirme Ölçeği: Klinik olarak gözlenen çocukta otizm olup olmadığı konusunda klinisyene yardımcı olan bir testtir. On beş maddeden oluşmaktadır. Her maddenin değerlendirdiği konuda çocuğun verdiği tepkilere bir ila dört arasında puanlar verilmekte ve toplam puana bakılmaktadır. Otuz puan ve üstü otizm lehine bir bulgu olmaktadır. Otizm konusunda tecrübeli bir doktor veya psikoloğun yapması gerekir.
Erken Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği (CHAT): 3 yaşına kadar olan çocuklarda otizm riskini belirlemede kullanılan bir testtir.
.