Boşanmanın çocuk üzerine olan etkileri çocuğun yaşına, boşanmadan önceki ve boşanmadan sonraki şartlara, çocuğun kimin yanında kaldığına bağlıdır. Boşanma ve boşanmanın yarattığı sorunlardan etkilenme de, en önemli konu çocuğun kaç yaşında olduğudur.Yaşa göre, etkilenme ve bu etkilenmenin yaratacağı sorunlar ve bu sorunların ilerdeki yaşama etkileri farklılık göstermektedir.Boşanma sırasında çocuğun altı aylıktan küçük olması durumunda ve annesinin yanında kalması durumunda ayrı, annesinde ayrılması durumunda ayrı etkilenmektedir. Altı aylıktan sonra boşanmanın olması ve çocuğun anneden kalması durumunda farklı, anneden ayrılması durumunda farklı etkiler ortaya çıkmaktadır. Çocuğun altı aylıktan sonra anneden ayrılması çok ciddi ve etkileri belkide ömür boyu sürecek sorunlara neden olabilir. Üç yaşından sonra ve altı yaşından önce boşanma nedeni ile çocuğun anne ve babasından ayrılması durumunda da çok ciddi ruhsal sorunlar ortaya çıkabilir.
Boşanma durumunda altı yedi yaşından küçük çocuklar neler olup bittiğini tam olarak anlayamazlar. Anne babanın yeterince açıklama yapmaması veya birbirlerini suçlamaları, sorunu çocuğun kafasında iyice karışık duruma getirir. Çocukların düşünce tarzları tamamen somuttur. Küçük bir çocuk boşanmaya, anne babasının yeniden evlenmesine anlam veremez.Neden annede veya babada kaldığını tam kavrayamaz. Her iki ebeveynide görmek ister. Onların bir araya gelmelerini ister. Neden ayrı yaşadıklarını, ayrıldıklarını anlayamadığı için sık sık onlardan bir araya gelmelerini isteyebilir. Şartların bu şekilde değişmesine tepki olarak içe kapanma veya saldırgan davranışlar sergileyebilir.
Çocuklar, bazı durumlarda olanlardan kendilerini sorumlu tutup bunun sıkıntısını yaşayabilirler. Anne baba, çocukla ilgili konularda kavgalar etmişlerse, çocuğun kimde kalacağı anlaşmazlık konusu oluyorsa çocuk, olan bitenden kendisini sorumlu tutabilir. Bu durumda ciddi uyumsuzluk belirtileri gösterebilir. Anne veya babası ziyarete gelmemişse onun başka işleri olabileceğini düşünmek yerine, artık sevilmediğini bu nedenle anne veya babasının gelmediğini düşünür. Küçük çocuklar bağımlı veya yakın oldukları kimseleri örnek alarak onların hissettikleri ve söylediklerini kendi düşünceleri ve hisleri gibi anlatırlar. Bir ebeveynin diğeri hakkında söylediklerinden etkilenerek, kendileride benzeri şeyleri söyleyebilirler. Anne babadan birisinin yanındayken diğerini reddetmesi gerekebilir. Çünkü ebeveynlerden birisi diğerini çocuğa kötüleyebilir.Onunla görüşmemesini isteyebilir. Evliyken eşine karşı geliştirdiği öfke ve kini, kızgınlığı eski eşini çocuğa kötüleyerek çocuğu ondan uzaklaşmaya bu şekilde teşvik ederek gidermeye çalışabilir.
Bu durum çocuğun kafasında karışık duyguların doğmasına ve davranış sorunlarının gelişmesine ve kalıcı bağlılıklar geliştirememesine neden olabilir.
Büyükler gibi üzüntü, kızgınlık, korku, iç ferahlığı gibi duygular hissederler. Ancak bu hislerine neden olan şeyleri tam anlayamazlar ve onlarla baş etme imkanları sınırlıdır. Arzularının gerçekleşmesi durumunda bu hislerden kurtulabilirler.
Her boşanmanın çocuk üzerinde bazı olumsuz etkileri olacaktır. Önemli olan bu etkilerin en aza indirilmesini sağlamaktır. Bunu sağlamak için öncelikle, ebeveynlerin çocuğun kalacağı yer konusunda anlaşmaya varmaları , çocuğu birbirlerine karşı kullanmamaları ve özellikle beş altı yaşından küçük çocukların bazı istisnalar dışında annelerinde kalmalarının sağlanması gerekir.
Doç.Dr.Mazlum Çöpür
Çocuk Ergen ve Yetişkin Psikiyatrisi Uzmanı
Bu e-posta adresini spambotlara karşı korumak için JavaScript desteğini açmalısınız